کشتار حاجیان در مکه (۱۳۶۶)

کشتار حاجیان در مکه که در روز ۹ مرداد ۱۳۶۶ (۳۱ ژوئیه ۱۹۸۷) روی داد، به کشتار حاجیان عمدتاً ایرانی که به شعارهای سیاسی موسوم به «اعلان برائت از مشرکین» در طول مناسک حج واجب پرداخته‌بودند، اشاره دارد. این رویداد سبب ایجاد تنش در روابط ایران و عربستان سعودی شد. در این واقعه ۲۷۵ تن از حاجیان ایرانی، ۸۵ عربستانی از جمله نیروی پلیس و ۴۵ تن از حاجیان دیگر کشورها کشته و شماری نیز زخمی شدند.

تاریخچه

حجاج ایرانی پس از انقلاب ۱۳۵۷ هر ساله تظاهراتی موسوم به نام «برائت از مشرکین» هنگام حج و در شهر مکه برگزار می‌کردند. ملک خالد (درگذشت ۴ سال قبل از این واقعه)^[۱] در حقیقت حاجیان ایرانی شعار «الله اکبر، خمینی رهبر» را در این تظاهرات می‌دادند که تشابه واژه «اکبر» با «رهبر» مسئولین عربستانی را به اشتباه انداخته بود.^{[نیازمند منبع]}

تظاهرات

بنای یادبود بر آرامگاه کشته‌شدگان واقعه حج ۱۳۶۶ در بهشت‌زهرا

در روز جمعه ۹ مرداد ۱۳۶۶ (۳۱ ژوئیه ۱۹۸۷ میلادی) پس از آن که حجاج ایرانی در طی تظاهرات برائت از مشرکین، «شعار مرگ بر آمریکا» و «مرگ بر اسرائیل» سر می‌دادند، نیروهای امنیتی عربستان بر آنان آتش گشودند. در این تظاهرات ۴۰۲ نفر کشته (۲۷۵ ایرانی، ۸۵ عربستانی از جمله نیروی پلیس و ۴۵ تن از حاجیان دیگر کشورها) و ۶۴۹ نفر زخمی (۳۰۳ ایرانی، ۱۴۵ عربستانی و ۲۰۱ از دیگر ملل) شدند.^[۲] پس از این واقعه، حکومت عربستان سعودی سفارتخانه خود را در تهران تعطیل و روابط دیپلماتیک خود با ایران را قطع کرد.^[۳]

نظرات و روایات نقل شده از حادثه

حسینعلی منتظری چند ماه بعد از این واقعه در نامه ای به روح‌اللّه خمینی نسبت به عملکرد مسئولان ایرانی در این واقعه اعتراض کرد. وی نوشت:^[۴]

بسیاری از افراد مورد اطمینان كه خود ناظر جریان و در خط مقدم راهپیمایی بوده‌اند می‎گویند همهٔ گناه گردن سعودی‌ها نیست و ممكن بود راهپیمایی آبرومندانه انجام شود و به این‌جا هم منجر نشود، ولی در اثر تندی بچه‌ها و بی برنامگی اجمالاً هجوم و حمله از طرف بچه‌های نپختهٔ ما شروع شد و سوژه به دست دشمن داد، هر چند دشمن مجهز و مهیا بود و دنبال بهانه می‎گشت تا ما را سركوب كند. دشمن در سال قبل از آن در در ساكهای حجاج با ما عاقلانه برخورد كرد و تا اندازه‌ای اغماض كرد و ما موضوع را رسيدگی نكردیم بلكه مغرور شدیم و در سال بعد چنین مصیبت بزرگی برای عالم اسلام رخ داد.

علیرضا نوری زاده در این باره می‌گوید:^[۵]

در سال ۱۹۸۶، یک سال قبل از این حادثه، مقامات عربستان سعودی در چمدان شماری از حجاج اصفهانی ۱۵۰ کیلوگرم مادهٔ منفجره بسیار قوی پیدا کردند و بعدها مشخص شد که این حجاج از ماجرای مواد منفجره خبری نداشته‌اند و این مواد منفجره از سوی دستگاه حج و زیارت در این وسایل کار گذاشته شده بود.

هاشمی رفسنجانی در خاطرات سال ١٣٦٥ می نویسد:((آقای بشارتی اطلاع داد که عربستان اعلان کرده چند نفر از حجاج ایرانی در ساکهای خود تی ان تی داشته‌اند.))^[۶] در پی این حادثه ۱۱۳ نفر از حجاج ایرانی دستگیر شدند که به جز دو یا سه نفر از آنها باقی آزاد شدند.^[۷] رفسنجانی در خاطرات خود در سال ۱۳۶۶ از گزارش عبدالله نوری یاد می‌کند که در آن ضمن غیر قابل گذشت بودن کار عربستان، به تندروی نیروهای داخلی هم اشاره شده است.^[۸]

دیگر موضوعات

• مرگ بر آمریکا
• صهیونیسم‌ستیزی
• اروپامحوری
• آمریکاستیزی
• جو آلکس موریس
• تصرف سفارت آمریکا
• جنگ سرد اعراب و ایران
• روابط ایران و آمریکا
• بحران گروگان‌گیری در سفارت ایالات متحده آمریکا

پرواز شماره ۶۵۵ ایران

پرواز شماره ۶۵۵ ایران ایر

تصویری انمیشن از پرواز ۶۵۵ هواپیمای ایرباس آ-۳۰۰
خلاصه حادثه
تاریخ	‎۱۲ تیر ۱۳۶۷ ۳ ژوئیه ۱۹۸۸
نوع	حملهٔ موشکی
محل حادثه	تنگه هرمز، خلیج فارس
مسافرین	۲۷۴
خدمه	۱۶
کشته‌شدگان	۲۹۰ نفر
بازماندگان	هیچکس
نوع  هواپیما	ایرباس آ-۳۰۰
استفاده‌کننده	ایران‌ایر
مبدا	فرودگاه بین‌المللی مهرآباد، تهران، ایران
آخرین توقف‌گاه بین‌راه	فرودگاه بین‌المللی بندرعباس، بندرعباس، ایران
مقصد	فرودگاه بین‌المللی دبی، دبی، امارات متحده عربی

پرواز مسافربری شماره ۶۵۵ شرکت هواپیمایی ایران‌ایر با شناسه «IR655» از بندر عباس به مقصد دبی در تاریخ ۱۲ تیر ۱۳۶۷ (۳ ژوئیه ۱۹۸۸ میلادی) در حرکت بود که با شلیک موشک هدایت شونده از ناو یواس‌اس وینسنس متعلق به نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا بر فراز خلیج فارس سرنگون شد و تمامی ۲۹۰ سرنشین آن که شامل ۴۶ مسافر غیر ایرانی و ۶۶ کودک بودند، جان باختند.^[۱] این سانحه از نظر میزان تلفات انسانی، هفتمین سانحهٔ مرگبار هوایی تاریخ است.^[۲]

دولت آمریکا مبلغ ۶۱.۸ میلیون دلار به خانواده‌های قربانیان و همچنین ۷۰ میلیون دلار برای خسارت ناشی از سقوط هواپیمای مسافربری پرداخت کرد. این مبالغ به صورت بلاعوض و بدون قبول مسئولیت حادثه پرداخت شد. آمریکا هرگز عذرخواهی نکرد و هیچ‌کدام از خدمه ناو وینسنس تحت پیگرد قرار نگرفتند؛ حتی ویل راجرز فرمانده ناو جنگی آمریکا در پایان خدمت خود مدال شجاعت گرفت. در زمان وقوع این حادثه، رئیس جمهوران ایران و آمریکا به ترتیب، سید علی خامنه‌ای و رونالد ریگان بودند.

هواپیمایی ایران ایر تا دی ۱۳۹۰ همچنان از شمارهٔ پرواز ۶۵۵ برای هواپیماهای تهران به دبی استفاده می‌کرد.^[۳]

پیش‌زمینه

با شروع جنگ ایران و عراق در سال ۱۳۵۹ (۱۹۸۰ میلادی)، این دو کشور دست به حمله علیه نفت‌کش‌ها و ترابری‌های تجاری یکدیگر زدند که به جنگ نفت‌کش‌ها معروف شد. از ۲۹ آپریل ۱۹۸۸ به بعد، نیروی دریایی آمریکا اقدام به حفاظت از تمام کشتی‌های نفت‌کش و تجاریِ کشورهای بی‌طرف و دوست خود کرد تا از خطر حمله در امان باشند.^[۴] در همین موقع، ناو جنگی یواس‌اس وینسنس متعلق به نیروی دریایی آمریکا، برای نظارت بیشتر بر جنوب خلیج فارس به منطقه فرستاده شد. این ناو دارای پیشرفته‌ترین سامانهٔ دفاعی و مبارزه‌ای بود. فرماندهی ناو وینسنس بر عهدهٔ ناخدا ویل راجرز بود که در تاریخ ‎۵ اردیبهشت ۱۳۶۷ (۲۵ آوریل ۱۹۸۸) از سن دیگو، کالیفرنیا حرکت کرده و در ۸ خرداد (۲۹ مه) به بحرین رسید.

کنترل تنگه هرمز

تنگه هرمز یکی از راهبردی‌ترین آب‌راه‌های بین‌المللی کشتیرانی در جهان به شمار می‌آید. عرض این تنگه در باریک‌ترین قسمتش به ۳۹ کیلومتر (۲۱ مایل دریایی) می‌رسد. تمام کشتی‌ها برای عبور از این آب‌راه، براساس قانون اساسی دریاها باید از خطوط دریایی که در آب‌های ایران و عمان است عبور کنند.^[۵] به همین دلیل، ورود کشتی‌های تجاری بزرگ و همینطور ناوهای جنگی به آب‌های ایران در هنگام ورود یا خروج از خلیج فارس طبیعی است. در طول جنگ ایران و عراق، ایران طبق قانون به بازرسی کشتی‌های باری بی‌طرف در جنگ می‌پرداخت تا از ورود کالاهای قاچاق به عراق جلوگیری کند. در حالی که این عملکرد قانونی ایران، باعث به وجود آمدن تنش در منطقه شد.^[۴]

شرح حادثه

محل سرنگونی هواپیمای مسافربری ایران‌ایر در تنگه هرمز واقع در خلیج فارس

در روز یکشنبه ۱۲ تیر ۱۳۶۷ هواپیمای ایرباس آ-۳۰۰ متعلق به هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران در فرودگاه بین‌المللی بندرعباس به زمین نشست و طبق برنامه پیش‌بینی شده، قرار بود این هواپیما با شمارهٔ پرواز ۶۵۵ به همراه ۲۷۴ مسافر (با ملیت‌های ایرانی، اماراتی، یوگسلاوی، پاکستانی، هندی و ایتالیایی) و ۱۶ خدمهٔ پرواز که در مجموع ۲۹۰ نفر می‌شدند در ساعت ۱۰ صبح به مقصد دبی، امارات متحده عربی پرواز کند.^[۶][۷][۸]

کاپیتان محسن رضایان، خلبان با سابقهٔ پرواز ۶۵۵ هواپیمای ایرباس آ-۳۰۰ بود که بیش از ۷،۰۰۰ ساعت پرواز را در کارنامهٔ خود داشت. هواپیما ایرباس آ-۳۰۰ با ۱۵ دقیقه تأخیر، در ساعت ۱۰:۱۷ صبح به وقت ساعت رسمی ایران، از فرودگاه بین‌المللی بندرعباس به مقصد فرودگاه بین‌المللی دبی برخاست. مدت پرواز تا دبی ۲۸ دقیقه و حداکثر ارتفاع تا ۱۴ هزار پا (۴،۳۰۰ متر) تعیین شد. دقایق نخستین پرواز و مراحل اوج‌گیری تا ارتفاع ۱۲ هزار پایی مطابق طرح پرواز انجام شد و خلبان به‌طور پیوسته با برج مراقبت فرودگاه بندرعباس و مرکز کنترل راه‌های هوایی ایران و امارات متحده تماس داشت.

صفحهٔ نمایش

چند لحظه پیش از ورود هواپیمای ایرباس آ-۳۰۰ به منطقه کنترل هوایی امارات، در محلی به نام «

در تاریخ هفتم خرداد از بندر سن دییگو وارد خلیج فارس شده بود. ایچنرمارک قلب این رزم‌ناو به شمار می‌رفت. وظیفه اصلی آن، کشف هدفهای پرنده، اعم از موشک، هواپیما و پردازش اطلاعات، تعقیب صدها هدف به طور هم‌زمان و کنترل آتش آنها بود، هم‌چنین این رزم‌ناو به موشک زمین‌به‌هوا با برد ۴۰۸ کیلومتر نیز مجهز بود.

در ساعت ۱۰:۲۲ به حریم آب‌ّهای ایران وارد شده بود،[۹] به دستور ناخدا ویل راجرز، فرمانده ناو وینسنس، موشک استاندارد ۲ را به سوی پرواز ۶۵۵ شلیک کرد. ناگهان هواپیما از صفحه رادارهای زمینی محو شده و در آب‌های خلیج فارس سقوط کرد. با عدم اطلاع از سرنوشت هواپیما، برج مراقبت فرودگاه بندرعباس، در تماس با دبی، پیگیر سرنوشت پرواز ۶۵۵ شده ولی آن‌ها اظهار بی‌اطلاعی کردند. بلافاصله ستاد تأمین استان هرمزگان وضعیت اضطراری اعلام و فعالیت خود را آغاز کرد. با شناسایی دقیق محل سقوط، بالگردها و شناورها به موقعیت ۲۶ و ۴۲ عرض شمالی و ۵۶ درجه و ۳ دقیقه طول شرقی منتقل شدند.

بلافاصله پس از این واقعه، مقامات آمریکایی اعلام کردند که یک فروند هواپیمای اف-۱۴ جمهوری اسلامی ایران را مورد هدف قرار داده‌اند. پس از روشن شدن نوع هواپیما، آمریکا ادعا کرد که در این مورد مرتکب اشتباه شده‌اند، اما شواهد بعدی این نظر آنان را مردود جلوه داد. مقامات نظامی آمریکا اعلام کردند که هواپیمای ایرباس ایران در خارج از پرواز می‌کرده و رزم‌ناو آمریکایی نیز ۷ بار اخطار رادیویی برای هواپیمای ایران مخابره کرده ولی جوابی دریافت نکرد.

در اکتبر ۱۹۸۸ (۳ ماه بعد از حادثه) در سن‌دیگو، کالیفرنیا پس از ماموریت ۶ ماهه‌اش در خاورمیانه.

در جلسهٔ فوق‌العاده شورای ایکائو (سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری) در روز ۱۴ ژوئیه ۱۹۸۸ (‎۲۳ تیر ۱۳۶۷) تصمیم گرفته شد که یک تیم حقیقت‌یاب برای بررسی عواملی که منجر به نابودی هواپیما شده‌است، تشکیل شود. نمایندگان ایران و آمریکا آمادگی خود را برای همکاری با تیم تحقیق اعلام کردند. در گزارش این کمیته در مورد اتفاقات منجر به سرنگونی آمده‌است:

«هفت دقیقه پس از بلند شدن از فرودگاه بندرعباس، ۱۱ مورد اخطار از سوی کشتی‌های جنگی آمریکا به هواپیمای ایرانی اعلام شد. ۷ مورد توسط بر روی فرکانس ۲۴۳ مگاهرتز، یک اخطار توسط ناو سایدز بر روی همین فرکانس و ۳ اخطار دیگر بر روی فرکانس اضطراری ۱۲۱/۵ مگاهرتز به هواپیمای ایرباس داده شد. از این ۱۱ مورد، ۷ مورد بر روی طول موج ۲۴۳ مگاهرتز بود که مخصوص هواپیمای نظامی است و ایرباس تجهیزات لازم برای شنیدن آن‌ها را نداشت (طبق دستور ایران‌ایر همه هواپیماها باید در مدت پرواز در منطقهٔ خلیج فارس بر روی فرکانس ۱۲۱/۵ مگاهرتز به گوش باشند). در این هنگام بحث زیادی میان بخش‌های اطلاعات جنگی سه ناو آمریکایی اف-۱۴ می‌باشد، دریافت کردند. در همین حال کارکنان ناو سایدز فریاد زدند: «هواپیما تجاری است، صبرکنید.» در همین زمان یکی از افسران ویل راجرز، ناخدای ناو وینسنس تصمیم می‌گیرد که موشک خود را پرتاب کند.^[۱۰]

از مسائل دیگری که در این گزارش به آن اشاره نشده بود ارتباط میان مسئولان پروازهای کشوری و واحدهای نظامی است. ضمیمه ۱۱ معاهدهٔ شیکاگو (که هر دو کشور ایران و آمریکا به آن ملحق شده‌اند) به ارتباط مسئولان خدمات ترافیک هوایی و واحدهای نظامی اشاره کرده‌است.

واکنش‌ها

ادعاهای رسمی دولت آمریکا

تمبری که در ایران برای یادبود کشته‌شدگان در حادثهٔ پرواز ۶۵۵ ایران ایر، در تاریخ ‎۲۰ مرداد ۱۳۶۷ (۶ هفته پس از حادثه) چاپ شد. در زیر تمبر نوشته شده: «فاجعهٔ حملهٔ موشکی آمریکا به هواپیمای مسافربری ایران».

دولت ایالات متحده آمریکا معتقد است که به اشتباه هواپیمای مورد نظر را یک هواپیمای جنگی تشخیص داده و برای دفاع از خود به سوی آن شلیک نمود. فرودگاه بندر عباس در آن هنگام به طور دوگانه برای هواپیماهای نظامی و مسافری مورد استفاده قرار می‌گرفت و هواپیماهای اف-۱۴ تام کت ایرانی این فرودگاه را مرکز عملیاتی خود قرار داده بودند. به همین جهت هر هواپیمایی که از بندرعباس پرواز می‌کرد به طور خودکار هواپیمای دشمن فرض می‌شد مگر آن که خلافش ثابت شود. هیچ سیستم هشدار هوایی نیروی هوایی و یا هواپیمای اکتشافی در منطقه وجود نداشت، بنابراین کشتی برای تصمیم‌گیری تنها به وسایل ارتباطی و درک غریزی خود متکی بود.

نماینده‌ایالات متحده در سازمان بین‌المللی هواپیمائی در جلسه فوق‌العاده شورای ایکائو گفته بود که در روزهای دوم و سوم جولای منطقه خلیج فارس بسیار ناامن بود و کشتی‌های مختلفی از جمله یک کشتی پاکستانی و یک کشتی لیبریایی مورد حمله قرار گرفته بودند. در همان روز یک هواپیمای اف-۱۴ ایران از فرودگاه بندرعباس پرواز کرده بود و قصد حمله به کشتی آمریکایی را داشت. با توجه به اخطارهای مکرری که بی پاسخ مانده بود، فرمانده مزبور برای دفاع از کشتی خود در برابر خطر احتمالی دست به حمله زده بود.^[۱۱]

در گزارش نهایی هیئت حقیقت‌یاب پنتاگون به سرپرستی دریادار ویلیام فوگارتی علت وقوع حادثه فشار روانی ناشی از قرار گرفتن در وضعیت جنگی برای نخستین بار اعلام شد و تصدیق شد که هواپیمای ایرباس در خطوط هوایی تجاری بین‌المللی پیش‌بینی شده پرواز می‌کرده و در زمان حادثه در ارتفاع دوازده هزار پایی (بیش از ۳۵۰۰ متر) قرار داشت و از لحظه پرواز به روند صعودی خود ادامه داده بود.^[۱۲] دولت آمریکا هیچگاه مسئولیت وقوع حادثه را برعهده نگرفت و غرامت قربانیان حادثه و بازماندگان و دولت ایران را تحت عنوان پرداخت بلاعوض پذیرفته و بر این نکته که ناخدای ناو جنگی چون خود را در معرض خطر می‌دید از خود دفاع نموده‌است، تأکید کرد.

اشغال سفارت ایران در لندن

اشغال سفارت ایران در لندن
زمان ۱۰ اردیبهشت ۱۳۵۹ ۳۰ آوریل تا ۵ مه ۱۹۸۰ مکان لندن مختصات مختصات: ۵۱°۳۰′۶.۱۴″ شمالی ۰°۱۰′۱۹.۱۸″ غربی نتیجه بازپس گیری سفارت پس از شش روز اشغال
جنگندگان
بریتانیا	'گروه الشهید از طرفداران خودمختاری خوزستان
تلفات
دو کشته	پنج کشته

اشغال سفارت ایران در لندن واقعه‌ای بود که در روز چهارشنبه ۱۰ اردیبهشت ۱۳۵۹ (۳۰ آوریل ۱۹۸۰) توسط عده‌ای که خود را گروه الشهید از طرفداران خودمختاری خوزستان می‌نامیدند آغاز شد و به اشغال شش روزهٔ سفارت ایران در لندن انجامید.

این ماجرا در نهایت با دخالت نیروهای ویژه بریتانیا (اس‌ای‌اس) در روز ۱۵ اردیبهشت و با کشته شدن ۵ نفر و دستگیری یک نفر از اشغالگران و آزادی ۲۶ گروگان به پایان رسید.

آغاز رویداد

ساعت ۱۱:۳۰ صبح چهارشنبه ۱۳ اردیبهشت شش جوان عرب با گذرنامه‌های عراقی که از بغداد به لندن آمده بودند حمله به سفارت را آغاز کردند. ۲ تن از مردان مسلح که سر و صورتشان را با چفیه عربی قرمز و سفید پوشانده بودند وارد اتاق اصلی گروگان‌ها شدند. مردان مسلح ۲۶ نفر را به گروگان گرفتند: ۱۷ نفر اعضای سفارت، ۸ نفر مراجعه کننده و یک نفر پلیس نگهبان سفارت. در بین گروگانها دو نفر کارمندان بی بی سی و دو نفر روزنامه نگار حضور داشتند.^[۱]

گروگانگیرها گاه خود را عضو سازمان سیاسی خلق عرب مسلمان ایران و گاه جبهه دموکراتیک انقلابی برای آزادی عربستان (خوزستان) معرفی کردند. آن‌ها گروه ۶ نفره خود را الشهید نامیدند. آنها در ازای آزادی این گروگانها خواسته‌هایی داشتند که باید پذیرفته می‌شد. کانون سیاسی خلق عرب مسلمان ایران و کانون فرهنگی خلق عرب مسلمان ایران کانونهایی بود که در بهبوهه پیروزی انقلاب اسلامی ایران بوجود آمد و مطالبه کننده حقوقی از جمله تدریس به زبان عربی و اولویت صرف درامد نفتی خوزستان در خوزستان وبعد در ایران و انتساب مسئولان عرب برای مناسب دولتی در خوزستان بودند.^[۲] این کانونها اجتماعاتی را در حمایت از دولت موقت و انقلاب اسلامی در خوزستان برگزار نموده وطی ان خواسته‌های خود را بیان می‌کردند.^[۳] این کانونها پس از زد و خوردهای خرمشهر، که از اواخر اردیبهشت تا اواسط خردادماه بطول انجامید، منحل گردیدند^[۴] پس از انحلال این کانونها سلسله اعتراضاتی در خرمشهر انجام شد.^[۵]

خواسته‌های اولیه

در یک تماس تلفنی با خبر بخش برون مرزی بی‌بی‌سی، خواسته‌های اشغالگران چنین اعلام شد:

خواسته ما آزادی ۹۱ عرب از زندان‌های عربستان (خوزستان) که یکی از استان‌های جنوبی ایران است، می‌باشد. دولت ایران ۲۴ ساعت مهلت دارد که این ۹۱ نفر را آزاد کند و با هواپیما به لندن بیاورد. موقعی که این هواپیما به لندن رسید، ما به همراه گروگان‌ها به یک پایتخت عربی در خاورمیانه پرواز خواهیم کرد و در آنجا گروگان‌ها آزاد خواهند شد.

آنها همچنین گفتند که خواستار خودمختاری عربستان (خوزستان) و شناسایی آن توسط دولت ایران هستند.

ترور در سفارت

گروگان‌گیران برای انجام مذاکره خواهان حضور یکی از سفرای عراق، الجزایر و یا اردن در محل سفارت شدند، ولی تا پایان این ماجرا هیچ یک از دیپلمات‌های کشورهای مذکور حاضر به این کار نشدند.

از آنجا که عباس لواسانی (وابستهٔ مطبوعاتی سفارت ایران) به طور مداوم با تروریست‌ها مجادله می‌کرد و علی‌رغم توهین‌های آنان، به طور آشکار از انقلاب ایران (۱۳۵۷) و رهبری انقلاب دفاع می‌کرد به هدف اصلی گروگان‌گیران تبدیل شد. او در نهایت در میانه راه و وقتی خواسته‌های آنان توسط پلیس و مقامات امنیتی بریتانیا برآورده نشد، به دست گروگانگیران کشته‌شد. به تعبیر «تره‌ور لاک» افسر گروگان پلیس در داخل سفارت «وی را معصومانه به قتل رساندند.»

به دنبال کشته‌شدن لواسانی، در شرایطی که مساله گروگان‌گیری با مماشات نیروهای انتظامی بریتانیایی مواجه شده بود و هیچ اقدامی علیه تروریست‌ها صورت نمی‌گرفت، به دستور مارگارت تاچر عملیات ضد اشغال سفارت ایران از پلیس به نیروهای ویژه اس‌ای‌اس منتقل شد.

تاچر در پیامی کاملاً غیرمعمول به صورت جدی خواستار حفظ جان گروگان‌ها و کشتن همه گروگان‌گیرها شده بود. به اعتقاد بعضی تحلیل‌گران تاچر نمی‌خواست این ماجرا با زنده ماندن گروگان‌گیرها استمرار یابد، چرا که گروگان‌گیرها حافظ اسراری بودند که زنده ماندن آنها خطر افشای آن را دربر داشت.^{[نیازمند منبع]} البته زنده ماندن یکی از گروگان‌گیران پوچی اعتقاد این تحلیلگران را ثابت می‌کند.^{[نیازمند منبع]}

در این عملیات علی صمدزاده دیگر دیپلمات ایرانی نیز کشته شد و احمد دادگر از کارکنان محلی سفارت نیز هدف اصابت شش گلوله قرار گرفت، ولی زنده ماند.

پایان گروگان‌گیری پنج‌روزه

علیرغم تهدید اشغالگران در مورد کشتن گروگان‌های ایرانی، وزارت خارجه ایران بر اساس سیاست شورای انقلاب هیچ گونه نرمشی در مواضع اولیه خود نشان نداد و حاضر به معامله با گروگان‌گیرها نشد. حتی در پاسخ تهدیدات مردان مسلح اعلام نمود که دیپلمات‌های ایرانی آماده شهادتند و از مرگ نمی‌هراسند.

جریان گروگان‌گیری در حالی رخ داد که نامه‌ای از سفارت جمهوری اسلامی ایران در لندن به وزارت خارجه بریتانیا نوشته شده و در آن از دولت بریتانیا، تامین امنیت سفارت ایران خواسته شده بود و دقیقاً دو روز بعد از پاسخ دولت بریتانیا مبنی بر تامین کامل امنیت سفارت ایران، این حادثه روی داد.

نیروهای اس‌ای‌اس که قبلاً با روشهای مختلف در پنجره‌ها، شومینه‌ها و دیوارهای سفارت ایران وسایل شنود و مواد منفجره کار گذاشته بودند اندکی پس از ساعت ۱۹ روز دوشنبه ۵ مه به محل هجوم برده و در عملیاتی که تنها ۱۱ دقیقه به طول انجامید چهار نفر از تروریست‌ها را در جا کشته و گروگان‌ها را آزاد کردند.

وقتی که عملیات «پرنسس گیت» به پایان رسید جنازه ۵ تن از اشغالگران شناسایی شد و نفر ششم که علی نام داشت و خود را بین گروگان‌ها پنهان کرده بود دستگیر شد و بعدها محاکمه و به حبس ابد محکوم شد.

دادگاه تنها بازمانده

فوزی بداوی نژاد (نجاد در متون عربی) آخرین بازمانده تروریست‌ها در دادگاه به قاضی گفت که در بغداد او را فریب داده‌اند و اکنون از آنچه کرده پشیمان است. او گفت که هدایت عملیات در بغداد و سازماندهی گروه در لندن را یک افسر عراقی ارتش بعث به نام سامی محمدعلی (با نام مستعار روباه) برعهده داشته‌است.

افروز کاردار وقت سفارت ایران خواستار حضور در دادگاه عضو باقی‌مانده این گروگان گیری شد ولی دولت بریتانیا دادگاه را غیر علنی برگزار کرد. بعدها بخشی از صورت‌جلسه‌های دادگاه ناپدید و حذف شد. و هیچ‌گاه معلوم نشد افرادی که تروریست‌ها را در بریتانیا پذیرفته و مقدمات کار آنها را فراهم کردند چه کسانی بوده و چرا محاکمه نشدند.^{[نیازمند منبع]}

محاکمه

این گروگانگیر، پس از دستگیری و محاکمه در دادگاه عالی لندن به مجازات حبس ابد محکوم شد و در زندانی شدیداً تحت کنترل، در منطقه سافولک به سر می‌برد. او در نوامبر سال ۲۰۰۸ میلادی آزاد شد اما به ایران اخراج نشد. به جای آن، با حمایت دولتی مخفیانه زندگی می‌کند.^[۶]

کاهش محکومیت

در سال ۲۰۰۰ وزارت کشور بریتانیا نخستین تقاضای آزادی زودهنگام بداوی نژاد را رد کرد. در بهمن ۱۳۸۲ (فوریه ۲۰۰۴) رسانه‌ها در بریتانیا خبری را منتشر کردند که تقاضای آزادی گروگانگیر زنده‌مانده برای دومین بار با مخالفت دیوید بلانکت وزیر کشور بریتانیا بایگانی شد.

فوزی بداوی نژاد که به دلیل حمله مسلحانه و مشارکت در کشته و زخمی کردن دیپلمات‌های ایرانی به ۲۵ سال زندان محکوم شده در زمان نخستین بررسی پرونده‌اش برای آزادی، ۲۴ سال را در زندان سپری کرده بود. پیش از این یک دادگاه تجدید نظر در لندن، در رسیدگی بدون سر و صدا و نسبتاً مخفیانه رای به کاهش محکومیت زندان بداوی نژاد از ۲۵ سال به ۲۲ سال داده بود، ولی وزیر کشور وقت با تایید این مساله نیز مخالفت کرده بود.^{[نیازمند منبع]}